Zbliża się 40. rocznica odkrycia najgłębszego na świecie Kanionu Colca w Peru, którego dokonali polscy kajakarze z wyprawy Canoandes ’79, przez dwa lata przemierzając górskie rzeki Ameryki. Aby nie dopuścić do zapomnienia tego wydarzenia, przypomnijmy najważniejsze dotyczące go informacje.
Uczestnicy wyprawy i ich zadania w spływie Kanionem Colca:
Jacek Bogucki – filmowiec, płynął w pontonie
Zbigniew Bzdak – fotograf, płynął w pontonie
Piotr Chmieliński – kajakarz
Stefan Danielski – płynął w pontonie
Krzysztof Kraśniewski – płynął w pontonie
Jerzy Majcherczyk– kapitan pontonu
Andrzej Piętowski – kajakarz, a także płynął w pontonie.
Wyprawa odkrywcza kanionu rozpoczęła się 12 maja 1981 roku wyjazdem z Arequipy do miasteczka (wówczas wioski) Chivay (3650 m n.p.m.). Po rozpoznaniu terenu 18 maja rozpoczął się spływ Rio Colca – od oazy zwanej Sangalle (2200 m n.p.m.) do wioski Andamayo leżącej przy wyjściu z kanionu. Spływ zakończył się po 17 dniach, w trakcie których pokonano 100 km, walcząc o każdy metr tej dzikiej, dziewiczej rzeki płynącej w wąskim korycie u stóp wznoszących się na ponad 3 i 4 tysiące metrów ścian, gdzie spadek rzeki wynosił średnio 40 m/km, a miejscami dochodził do 65 m/km. Eksploracja kanionu zakończyła się 14 czerwca powrotem do Arequipy.
Zaraz po zakończeniu wyprawy wyczyn polskich kajakarzy trafił na pierwsze strony gazet w Peru. Pisały o nich również największe światowe agencje prasowe. Zostali przyjęci na specjalnej audiencji przez prezydenta Peru Arq. Fernando Bellaunde Terry, po której przez kilka tygodni byli gośćmi peruwiańskiego rządu. Rezultatem tego pobytu była książka napisana przez uczestników wyprawy – przewodnik po górskich rzekach Peru, wydana 13 grudnia 1981 roku w języku hiszpańskim i angielskim. Była to pierwsza tego typu publikacja w Ameryce Łacińskiej. Opracowano również materiał filmowy z wyprawy, z którego powstały dwa filmy: 12- i 28-minutowy. Do ich premiery planowanej na 15 grudnia w Limie niestety nie doszło. Przez następne kilka lat filmy te jednak obiegły cały świat.
Reakcją polskich kajakarzy na wprowadzenie w Polsce stanu wojennego było założenie w Limie przedstawicielstwa Solidarności, do którego dołączyli znani Peruwiańczycy – m.in. pisarz Mario Vargas Llosa (noblista 2010, literatura) i Fernando Szyszlo – wybitny malarz i rzeźbiarz polskiego pochodzenia. Największą akcją komitetu było zorganizowanie marszu „SOLIDARIDA PERUANA CON SOLIDARNOSC”, który przeszedł ulicami Limy 28 grudnia 1981 roku.
W czasie wyprawy, będąc odkrywcami, Polacy skorzystali z prawa nadawania nazw odkrywanym przez siebie miejscom, pozostawiając takie jak: Wodospady Jana Pawła II, Kanion Reparaza i Kanion Polaków. Przebieg całej wyprawy Jerzy Majcherczyk opisał w książce pt. Zdobycie Rio Colca, wydanej w 1998 r. W roku 2001 amerykański miesięcznik kajakowy Paddler zaliczył spływ przez Kanion Colca do dziesięciu największych wypraw rzecznych wszechczasów.
Na świecie jest wiele kanionów, które pretendują do tytułu najgłębszego kanionu świata, ale tylko Kanion Colca został uznany za najgłębszy na Ziemi przez Księgę Guinnessa (1984) oraz Magazyn National Geographic (styczeń 1993).
Odkrycie, zdobycie i wypromowanie przez polskich kajakarzy Kanionu Colca sprawiło, że stał się on drugą atrakcją turystyczną Peru, za Machu Picchu. Obecnie każdego roku nad kanion przybywa ponad 400 tysięcy turystów z całego świata. Turystyka związana z Kanionem Colca wygenerowała co najmniej 14 tysięcy miejsc pracy w całym Peru. Można więc wyczyn Polaków nazwać „żywym odkryciem”.
Polscy odkrywcy zdali sobie sprawę, iż jest to bardzo dobre miejsce do promocji Polski – kraju, z którego pochodzą. W wioskach leżących w dolinie Rio Colca oraz na krawędzi kanionu przy wsparciu organizacyjnym i finansowym Polonijnego Klubu Podróżnika doprowadzili do nadania ulicom polskich nazw: Avenida Polonia czy Avenida de los Polacos. Znajdują się one w miasteczku Chivay, wioskach: Cabanaconde i Huambo i oazie Canco. W miasteczku Chivay, wiosce Cabanaconde i oazie Sangalle znajdują się również tablice upamiętniające polską eksplorację kanionu, a w wiosce Huambo szkoła podstawowa nosi od 2006 roku imię „Juan Pablo II” i jest otoczona opieką Polonijnego Klubu Podróżnika.
Cała ta promocja została zrobiona za fundusze własne odkrywców i Polonijnego Klubu Podróżnika!
Mając nadzieję, że to się zmieni, kilka miesięcy temu złożony został do konkursu „Polonia i Polacy za granicą 2021” projekt „40 lat odkrycia Kanionu Colca”, który jednak nie zyskał uznania w oczach komisji KPRM. Projekt zakładał szeroką promocję „Polskiego Odkrycia XX wieku” w Peru i w Polsce.
Natomiast w Polsce przez ostatnie 10-15 lat informacja o tym wyczynie polskich kajakarzy zaczęła znacząco zanikać w przestrzeni informacyjnej, szczególnie wśród młodego pokolenia. Dlatego zbliżająca się 40. rocznica jest dobrą okazją, aby ten stan rzeczy chociaż częściowo zmienić.
Polonijny Klub Podróżnika
info@odkrywcy.com 1-973-473-1249