Patryk Obarski
Elżbieta II była najdłużej panującą królową Wielkiej Brytanii. W bieżącym roku obchodziła wyjątkowy Platynowy Jubileusz, w którym uhonorowano 70-lecie jej panowania. W ostatnich dniach mianowała 15. premiera Wielkiej Brytanii – Liz Truss. Zmarła 8 września w wieku 96 lat.
8 września rano Pałac Buckingham poinformował o pogorszeniu stanu zdrowia królowej Elżbiety II, która przebywała wówczas w zamku Balmoral. Z tego powodu do przyjechali tam najbliżsi członkowie rodziny królewskiej – dzieci królowej, wraz z następcą tronu – księciem Karolem oraz jego synowie – książę William i książę Harry.
Biografia
Elżbieta II urodziła się 21 kwietnia 1926 roku w Londynie. Jej rodzicami byli Jerzy VI Windsor oraz Elżbieta Bowes-Lyon. Była ich pierwszym dzieckiem; cztery lata po narodzinach Elżbiety II na świat przyszła jej siostra – Małgorzata. Kiedy królowa miała 10 lat, jej ojciec Jerzy VI Windsor został królem po abdykacji swojego starszego brata – Edwarda VIII. Tym samym młoda Elżbieta z dnia na dzień stała się pierwsza w linii sukcesji do tronu. Mając 21 lat, miała poprzysiąc, że jeśli przyjdzie jej objąć koronę, nie abdykuje, panując do końca swoich sił: „Oświadczam wobec was wszystkich, iż poświęcę całe moje życie, jakiekolwiek będzie, długie czy krótkie, służbie wam i wielkiej imperialnej Wspólnocie, której członkami jesteśmy my wszyscy”.
W czasie II wojny światowej Elżbieta II wraz z siostrą przebywała w zamku w Windsorze. W lutym 1945 wstąpiła do armii, przeszła przeszkolenie i pomagała m.in. w naprawianiu ciężarówek wojskowych. Dwa lata później wyjechała w pierwszą zagraniczną podróż dyplomatyczną.
Życie prywatne
Jeszcze przed wojną Elżbieta II poznała swojego przyszłego męża – księcia Filipa z Grecji i Danii. Pierwsze spotkanie miało nastąpić w 1934 roku, w następnych latach młoda Elżbieta kilkakrotnie spotykała się z ukochanym Filipem. W 1947 roku oficjalnie stała się jego narzeczoną. Ślub odbył się 20 listopada 1947 r. i – pierwszy raz w historii monarchii brytyjskiej – emitowany był w telewizji i radiu. Filip po ślubie otrzymał tytuł księcia Edynburga. Mimo nacisków rodziny pana młodego, monarchia nie zmieniła swojej nazwy; Elżbieta nie przyjęła nazwiska rodowego męża, które brzmiało Mountbatten, pozostając przy własnym nazwisku Windsor.
Rok po ślubie małżeństwo doczekało się pierwszego potomka. Karol przyszedł na świat 14 listopada 1948 r. W sierpniu 1950 na świat przyszła księżna Anna, a w kolejnych latach – książę Andrzej (1960) i książę Edward (1964).
Panowanie
W międzyczasie zmarł ojciec Elżbiety II, a tym samym – panujący ówcześnie król Wielkiej Brytanii. Przyszła królowa dowiedziała się o śmierci ojca w czasie podróży zagranicznej z udziałem księcia Filipa. Oficjalnie tron objęła dzień po śmierci ojca, 6 lutego 1952 roku. Uroczysta koronacja królowej odbyła się ponad rok później – 2 czerwca 1963 roku. Od tego czasu królowa Elżbieta pozostawała aktywnie panującą monarchinią, a w 2022 roku świętowała wyjątkowy Platynowy Jubileszu – 70-lecie panowania.
Wraz z osiągnięciem 90. roku życia królowa Elżbieta zdecydowała się przekazać część swoich obowiązków pozostałym członkom rodziny królewskiej. Przede wszystkim zdecydowała się ograniczyć udział w wyjazdach zagranicznych; te obowiązki przejął książę Karol, następca tronu, oraz jego najstarszy syn – książę William.
Problemy ze zdrowiem
Mimo problemów zdrowotnych, nie zdecydowała się abdykować. W 2022 roku media informowały o problemach z mobilnością królowej. Elżbieta II przeniosła się także z Pałacu Buckingham do spokojniejszego Windsoru. Na początku lata, jak co roku, udała się do zamku w Balmoral. 8 września rano Pałac Buckingham wydał oświadczenie, że stan zdrowia królowej się pogorszył. Zaniepokojeni stanem zdrowia Jej Wysokości lekarze zalecili, aby pozostała pod stałym nadzorem medycznym.
Publiczne media – takie jak BBC – rozpoczęły specjalne audycje na żywo, analizując biografię królowej Elżbiety i ostatnie wydarzenia z jej życia. Zwracano także uwagę na fakt, że do zamku w Balmoral zdecydowali się przybyć członkowie rodziny królowej Elżbiety.
Tego samego dnia o godz. 19.30 poinformowano o śmierci królowej Elżbiety. Informację przekazano poprzez media społecznościowe rodziny królewskiej, a także stację telewizyjną BBC:
„Królowa zmarła spokojnie w Balmoral dziś po południu. Król i królowa małżonka pozostaną dziś wieczorem w Balmoral, a jutro wrócą do Londynu” – poinformowano w mediach.
Zgodnie z linią sukcesji, nowym następcą tronu został książę Karol.
Z całego świata napływają kondolencje i wyrazy współczucia dla bliskich królowej. Flaga na Pałacu Buckingham została opuszczona do połowy masztu.
„Myślami jesteśmy z rodziną królewską i wszystkimi, którzy opłakują królową Elżbietę II w Wielkiej Brytanii i na całym świecie. Kiedyś nazwano ją Elżbietą Bezdomną, zawsze pokazywała nam znaczenie wartości, przy których trwała, we współczesnym świecie” – napisał na Twitterze przewodniczący Rady Europejskiej Charles Michel.
Kondolencje złożyło również polskie Ministerstwo Spraw Zagranicznych:
„Z wielkim smutkiem przyjęliśmy wiadomość o odejściu Jej Królewskiej Mości Królowej Elżbiety II. Łączymy się w smutku z członkami Rodziny Królewskiej, narodem brytyjskim i ludźmi na całym świecie. Requiescat in pace”.
W bólu z Rodziną Królewską połączył się również Andrzej Duda, Prezydent RP:
„Moje najgłębsze kondolencje dla Rodziny Królewskiej i wszystkich Brytyjczyków po odejściu Jej Królewskiej Mości. Od dziesięcioleci była ucieleśnieniem wszystkiego, co czyni Wielką Brytanię naprawdę wielką. Będzie zapamiętana w Polsce i na całym świecie, będziemy za nią tęsknić”.
„Elżbieta II była nieustająco obecna w naszym życiu, a jej służba dla Kanadyjczyków na zawsze pozostanie ważną częścią historii naszego kraju. Kiedy spojrzymy wstecz na dziesięciolecia jej życia i panowania, jako Kanadyjczycy będziemy pamiętać i cenić mądrość, wsparcie i ciepło Jej Królewskiej Mości. Nasze myśli są z członkami Rodziny Królewskiej w tym najtrudniejszym czasie” – napisał premier Kanady Justin Trudeau.
Żal z powodu odejścia królowej Elżbiety II wyraził także prezydent Ukrainy, Wołodymyr Zełenski:
„Z głębokim smutkiem przyjęliśmy wiadomość o śmierci Jej Wysokości królowej Elżbiety II. W imieniu mieszkańców Ukrainy składamy szczere kondolencje dla Rodziny Królewskiej, całej Wielkiej Brytanii i Wspólnoty Narodów z powodu tej wielkiej straty. Jesteśmy z Wami w myślach i modlitwach”.
Do kondolencji dołączył także świat literatury. „Większość Brytyjczyków nigdy nie znała innego monarchy, Elżbieta II była jak nić osnuwająca całe nasze życie. Wypełniała swój obowiązek wobec kraju aż do śmierci, stała się trwałym, pozytywnym symbolem Wielkiej Brytanii na całym świecie. Zasłużyła, by odpocząć” – napisała na Twitterze pisarka J.K. Rowling, autorka cyklu o Harrym Potterze.
W czwartkowy wieczór 8 września miało również miejsce wystąpienie premier Wielkiej Brytanii, Liz Truss. Powiedziała ona, że śmierć Elżbiety II to „ogromny szok dla narodu całego świata”. Liz Truss podkreśliła, że królowa stanowiła „skałę, na której wzniesiono nowoczesną Wielką Brytanię”. – Kraj kwitł pod jej rządami – dodała. – Dzisiejszy dzień jest dniem ogromnej straty, choć Elżbieta II pozostawi po sobie ogromne dziedzictwo – mówiła brytyjska premier.
Liz Truss zaapelowała również do Brytyjczyków, by wsparli króla Karola, na którym spoczywa wielka odpowiedzialność. W swoim wystąpieniu brytyjska premier użyła w odniesieniu do nowego króla słów „król Karol III”. Clarence House, oficjalna siedziba króla Karola, potwierdziła również, że monarcha będzie nazywany królem Karolem III.
Również zakończenie przemowy brytyjskiej premier było nietypowe – zamiast utrwalonych w powszechnej świadomości słów „God save the Queen” usłyszeliśmy: „God save the King”.