Projekt pomnika Konstytucji 3 Maja w Zduńskiej Woli powstawał kilka lat, ewaluował, rozwijał się, w końcu został zamknięty i w tej formie zrealizowany. W pomniku zawartych jest wiele treści, symboliki i przesłań. W związku z pierwszymi słowami Konstytucji 3 Maja: „W imię Boga w Trójcy Świętej Jedynego…” wiele elementów nawiązuje do symboliki Starego i Nowego Testamentu.
Teren Miasta Zduńska Wola jest podstawą Pomnika i Jego miejscem.
By go należycie, wyeksponować, pomnik stanął na piedestale o wymiarach 809 cm x 809 cm. Jest to rodzaj styloblatu. Prowadzą na niego schody, które symbolizują genezę powstania świata i życia – od skały przez rośliny, ryby, płazy, gady, ssaki do człowieka. W centralnym miejscu pomnika nakreślono plan krzyża greckiego, który wyznacza miejsce postawienia cokołu, otwartego na cztery strony świata, zapraszającego, by wejść w siebie, zobaczyć i uznać, że to dzięki krzyżowi mamy jako ludzie przykład niezmierzonej Miłości, ale także perspektywę życia wiecznego. Dzięki tej perspektywie możemy pozbyć się lęku, a kto nie ma lęku, ten jest doskonały w Miłości, o której napisano tak pięknie w Konstytucji 3 Maja: „(…) wiara święta przykazuje nam kochać bliźnich naszych, dlatego wszystkim ludziom jakiegokolwiek bądź wyznania pokój w wierze i opiekę rządową winniśmy”.
Piedestał okala 12 siedzisk i 16 kwiatonów, czyli 28 elementów. Symbolizują one miesiąc księżycowy, który jest naturalną formą odmierzania czasu. Całość stanowi rodzaj ogrodu, w którym spotykają się pierwsze stworzenia, jakimi są rośliny, z ostatnimi, jakimi są ludzie. Właśnie rośliny i ludzie będą stanowić żywą tkankę pomnika. W centralnym miejscu piedestału znajduje się cokół kolumny, którego objętość wynosi 1 m3. Jedynka symbolizuje pierwszego człowieka rozumnego, ukształtowanego z ziemi, zaś horyzontalny układ cokołu oznacza jego ścisły związek z naturą. Kolumna składa się z pięciu członów opartych na planie ośmiokąta wpisanego w kwadrat. Ósemka jest symbolem nieskończoności – Boga. Każdy z pięciu elementów posiada osiem ścian, co łącznie daje liczbę 40, która jest symbolem okresu, liczonego w dniach, potrzebnego do odrodzenia się, czasu odnowy duchowej człowieka. To również czas, liczony w latach, rodzenia się kultury i poznania świata.
Głowica kolumny – abakus – to sześcian, który stanowi figurę idealną – pełnię poznania ludzkiego. Tarcze umiejscowione na czterech bokach tworzą kulę wpisaną w sześcian, która symbolizuje wiedzą objawioną. Można ją osiągnąć dzięki Dobru, Mądrości, Miłości i Sprawiedliwości. Te cztery cechy boskie w człowieku pozwalają mu wznieść się na najwyższy poziom poznania ludzkiego, dzięki któremu może on poznać Prawdę, która go wyzwala. Całość kolumny wieńczy „ognisty” orzeł, symbolizujący pierwsze objawienie Boga w „krzewie gorejącym”. Orzeł posiada dwa skrzydła – wiarę i rozum. Skrzydła od frontu mają 12 płomieni symbolizujących Ducha Świętego dającego początek rodzącemu się Kościołowi, na który w Preambule powołują się twórcy Konstytucji 3 Maja: „W imię Boga w Trójcy Świętej Jedynego”. Głową tego Kościoła jest Chrystus, dwanaście płomieni symbolizuje dwunastu apostołów. Tylna strona orła posiada 10 płomieni symbolizujących dekalog – podstawę norm moralnych, na których podobnie jak amerykańska, oparta została polska konstytucja. Korpus orła podzielony jest na trzy części symbolizujące trójpodział władzy.
Wysokość rzeźby zgodnie z antycznymi kamiennymi miarami wynosi 3 kubity, czyli 157 cm. Orzeł to symbol Majestatu, Godności i Wolności. Patrząc na świat z wysoka, widzi rzeczy i sprawy, których nie jesteśmy w stanie przewidzieć, budując w oparciu o wiedzę i mądrość ludzką. Świat, który znajduje się poniżej, mimo że posiada porządek oparty na logice, stanowi tylko osnowę. To Duch i życie duchowe nadają mu prawdziwy sens, i góruje nad materią, jak tłumaczy twórca projektu i wykonawca orła – Andrzej Puzon.
Artysta urodził się w 1954 roku w Dębicy. Studiował w latach 1974-79 we Wrocławiu na Wydziale Rzeźby w pracowni prof. Jerzego Boronia. Otrzymał dyplom w 1979 roku w zakresie rzeźby studyjnej i rzeźby w architekturze i urbanistyce. Od roku 1979 do 1986 pracował na stanowisku nauczyciela rzeźby i metaloplastyki w Liceum Sztuk Plastycznych w Zduńskiej Woli. Od 1986 roku do chwili obecnej zajmuje się działalnością twórczą w zakresie rzeźby i projektowania plastycznego. Współpracuje z firmami w tworzeniu wzorów użytkowych. Specjalizuje się w technice repusowania rzeźb i płaskorzeźb w metalu. Zajmuje się opracowaniem technologii wytwarzania wzorów użytkowych. Liczne realizacje na zamówienia publiczne i prywatne.
Pomnik Konstytucji 3 Maja w Zduńskiej Woli został odsłonięty 3 maja 2023 roku. Po kilku latach starań udało się doprowadzić to dzieło do realizacji. To dzięki otwartym sercom i ofiarności zduńskowolan powstał ten wspaniały pomnik Jedności i Miłości Ojczyzny. Artysta rzeźbiarz Andrzej Puzon podjął się wykonania projektu pomnika oraz rzeźby orła. Władze miasta i powiatu sfinansowały rzeźbę orła oraz współpracowały przy realizacji pomnika. Odlew z brązu wykonała firma „Brązart” Barbary i Juliusza Kwiecińskich z Pleszewa. Spółdzielnia Mieszkaniowa „Lokator” przekazała teren pod budowę pomnika. Całość dzieła powstała dzięki bezinteresownemu zaangażowaniu wielu osób. Firma „Dom Jaracz” wykonała fundament pod pomnik. Firma „Mabudo” – cokół i kolumnę. Firma „Żwirtrans” wykonała elementy żelbetowe ławeczek i kwiatonów. Firmy „Waterjet” i „Stalkop” wykonały formy stalowe do elementów żelbetowych. Firma „Martom” wybrukowała otoczenie pomnika. Firma „Wiking” wykonała prace budowlane przy cokole pomnika. Firmy „Jodar” i „Widawianka” dostarczyły materiały budowlane. Firmy „Dordach” i „Dek-Dach” wykonały tarcze miedziane głowicy pomnika. Roman Kłysiński z firmy „Mebeko” wykonał elementy drewniane ławek. Firma Janusza i Mariusza Ratajczyków wykonała prace koparkowe i transportowe, a Jacek Konik wykonał usługi dźwigowe przy montażu elementów pomnika. Sebastian Pawlak i Łukasz Feter z firmy „Geodeta” wykonali obsługę geodezyjną. Firma „Promark” przygotowała dokumentację projektową i zapewniła obsługę formalno-prawną. Firma Verte wykonała obsługę graficzną i marketingową całości przedsięwzięcia. Firmy „Eko System” i „Centrum Pasaż” sfinansowały pozostałe koszty budowy pomnika. Firma „Elblum” wykonała nasadzenia, a firma Roberta Kołodziejskiego usługę szklarską tarcz głowicy. Instalację elektryczną wykonała firma „MA Elektryk”.
Wielu ludzi dobrej woli wspierało ten projekt w tym pracowitym czasie. Wszyscy jesteśmy bardzo wzruszeni tak wielką ofiarnością tylu osób, bo przecież za każdą z tych firm czy instytucji stali konkretni ludzie wielkiego serca.
Całość pomnika Konstytucji 3 Maja w Zduńskiej Woli tworzyć będzie na lata piękną przestrzeń opartą nie tylko na materii z brązu czy betonu, ale przede wszystkim symbolice, przesyconej głębokim przesłaniem duchowym – miłości Boga i bliźniego, wzajemnego zrozumienia i pokoju. Przesłaniem płynącym ze słów Konstytucji: „wszelka władza społeczności ludzkiej początek swój bierze z woli narodu (…) dla dobra powszechnego, dla ugruntowania wolności, dla ocalenia Ojczyzny naszej”. Oby w naszym Narodzie nigdy tej woli nie zabrakło.
Budowano ten pomnik z nadzieją, że to miejsce dzięki takiemu przesłaniu stanie się nie tylko przestrzenią dla uroczystości narodowych, ale również miejscem odpoczynku i zadumy mieszkańców Zduńskiej Woli. Marzeniem jest, żeby również młodzież czerpała z przesłania tego miejsca mądrość do budowania dobrej przyszłości Polski. Miło byłoby, gdyby to tutaj w kulturalny sposób spotykali się ludzie, aby wspólnie odpocząć, porozmawiać czy chociażby uśmiechnąć się do siebie.
Niech ten pomnik na wieki pozostanie dla przyszłych pokoleń miejscem Miłości, Jedności i Pokoju.
opracowała Jolanta Hałaczkiewicz, na podstawie artykułu Jana Kaczmarka, przewodniczącego Stowarzyszenia Patriotycznego w Zduńskiej Woli