Chocim (ukr. Хотин, Chotyn, rum. Hotin) – to niewielkie dziś miasteczko (liczące trochę ponad 11 tys. mieszkańców), położone w południowo-zachodniej części Ukrainy (Besarabia) na prawym (niegdyś mołdawskim) brzegu Dniestru.
Jak łatwo się domyślić, losy malutkiego Chocimia nierozerwalnie wiążą się z losami zamku. Swoje znaczenie zawdzięczał on położeniu przy dogodnej przeprawie przez Dniestr. Pierwszy ruski gród istniał tam od X wieku. W XIII stuleciu powstał murowany zamek. W kolejnych latach był rozbudowywany i wzmacniany. Od XV do XVII wieku był przedmiotem zaciekłych walk między Polską i Mołdawią, a później Turcją. Najważniejszymi wydarzeniami związanym z historią naszej Rzeczypospolitej Obojga Narodów były dwie wielkie bitwy wojsk polskich z tureckimi, obie zakończone sukcesem Polaków – w 1621 i 1673 roku. Gdy w 1775 roku Austriacy zajęli Bukowinę, Chocim zostawili Turcji. W 1812 roku wkroczyli tam Rosjanie. Twierdza straciła znaczenie militarne i ostatecznie ją zlikwidowano w 1856 roku. Po I wojnie światowej miasteczko przypadło Rumunii, a już w 1940 roku ponownie zajęli je Rosjanie.
Budowa nowoczesnych zamków była jednym z ważniejszych elementów utwierdzania przez Stefana władzy hospodarskiej. Mury obronne zamku chocimskiego zostały podniesione w XV wieku do wysokości 40 m. Wzniesiono też pięć baszt i dokonano modernizacji budynków na powiększonym dziedzińcu. W efekcie tych prac powstały dwie rezydencje: dwór hospodarski i dwór bojarski, pod powierzchnią dziedzińca zbudowano piwnice. Pierwszy sprawdzian nowe fortyfikacje chocimskie miały przejść już w 1476 r. Latem tego roku pod Războieni oddziały osmańskie pokonały wojska Stefana Wielkiego, uderzyły na północną Mołdawię. W 1487 r. Stefan został zmuszony do formalnego uznania zwierzchnictwa tureckiego.
Mniej znanym epizodem w dziejach twierdzy chocimskiej była jej obrona przez polską załogę pod dowództwem płk. Jana Magnusa von Ochappa wiosną 1674 r. Ochapp ulokował swoich ludzi w zamkach w Chocimiu i Żwańcu, a także w fortyfikacjach dawnego obozu tureckiego (pod Chocimiem), ale pozbawiony wsparcia ze strony głównych sił polskich pod koniec czerwca został zmuszony do kapitulacji. Wojska polskie zajęły Chocim także dziesięć lat później, za króla Jan III Sobieskiego. Powstanie Okopów św. Trójcy w 1692 r. sprawiło, że strona polska siłą rzeczy przestała być zainteresowana zajęciem Chocimia.
Znaczenie zamku chocimskiego zmalało w drugiej połowie XVII w., kiedy jego fortyfikacje były już bardzo przestarzałe. Dodatkowo wyprawa cara Piotra Wielkiego do Mołdawii w 1711 r. uzmysłowiła Turkom konieczność lepszego zabezpieczenia północnej granicy imperium. Dlatego też Chocim wraz z przyległymi terenami został jeszcze w tym samym roku odebrany Mołdawii i poddany pod bezpośrednią kontrolę turecką. Następnie, w latach 1712-1718, wybudowano wokół zamku, pod kierownictwem francuskich inżynierów, nowoczesne fortyfikacje bastionowe. Dziś książęcy zamek i twierdza z kaplicą, zachowane w bardzo dobrym stanie, stanowią jedną z największych atrakcji turystycznych nad Dniestrem. W mieście i okolicach rozwija się przemysł spożywczy, drzewny i materiałów budowlanych. Jest też fabryka dywanów i kilka obiektów turystycznych. Polecam wszystkim będącym w pobliżu granicy z Mołdawią czy Rumunią.
Tekst i zdjęcia Leszek Wątróbski
zdjęcia:
1. Chocim. Twierdza o poranku
2. Chocim, mury obronne twierdzy
3. Schodząc do zamku mijamy cerkiew garnizonową pw. św. Aleksandra Newskiego zbudowaną w roku 1673, w której modliła się załoga twierdzy
3a. Wnętrze cerkwi zamkowej – ikonostas
4. Chocim. Pomnik hetmana Bohdana Chmielnickiego
5. Chocim. Jedna z baszt obronnych twierdzy
tekst i zdjęcia Leszek Wątróbski
zdjęcia: 1. Chocim. Twierdza o poranku 2. Chocim, mury obronne twierdzy 3. Schodząc do zamku mijamy cerkiew garnizonową pw. św. Aleksandra Newskiego zbudowaną w roku 1673, w której modliła się załoga twierdzy 3a. Wnętrze cerkwi zamkowej – ikonostas 4. Chocim. Pomnik hetmana Bohdana Chmielnickiego 5. Chocim. Jedna z baszt obronnych twierdzy