Jolanta Ha\u0142aczkiewicz<\/p>\n\n\n\n
25 lat temu, 19 stycznia 1999 r., na mocy ustawy z 18 grudnia 1998 r., zosta\u0142 utworzony Instytut Pami\u0119ci Narodowej \u2013 Komisja \u015acigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu. Dzi\u015b obecny rz\u0105d rozwa\u017ca mo\u017cliwo\u015b\u0107 zamkni\u0119cia Instytutu, chocia\u017cby poprzez ograniczenia bud\u017cetu IPN, co w rzeczywisto\u015bci uniemo\u017cliwi\u0142oby prowadzenie bada\u0144, czyli po prostu zamkni\u0119cia tej instytucji. Dlaczego rodz\u0105 si\u0119 takie pomys\u0142y, odpowiedzi mo\u017cemy domy\u015bla\u0107 si\u0119, analizuj\u0105c histori\u0119 istnienia tej organizacji, jej cele, jak i osi\u0105gni\u0119cia. <\/p>\n\n\n\n
G\u0142\u00f3wnym zadaniem IPN by\u0142o prowadzenie bada\u0144 historycznych, maj\u0105ce na celu mi\u0119dzy innymi gromadzenie i zarz\u0105dzanie dokumentacj\u0105 organ\u00f3w bezpiecze\u0144stwa pa\u0144stwa polskiego w latach 1944-1990, \u015bciganie zbrodni komunistycznych przeciwko Polakom. Z czasem zasi\u0119g bada\u0144 zosta\u0142 rozszerzony na badania zbrodni przeciwko obywatelom polskim w czasie II wojny \u015bwiatowej obejmuj\u0105ce nie tylko zbrodnie pope\u0142nione przez komunist\u00f3w i ZSSR, ale r\u00f3wnie\u017c niemieckie. <\/p>\n\n\n\n
W ramach Instytutu dzia\u0142aj\u0105: G\u0142\u00f3wna Komisja \u015acigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, Biuro Lustracyjne, Archiwum IPN, Biuro Upami\u0119tniania Walk i M\u0119cze\u0144stwa, Biuro Poszukiwa\u0144 i Identyfikacji, Biuro Edukacji Narodowej oraz Biuro Bada\u0144 Historycznych. <\/p>\n\n\n\n
W czasie jednego z ostatnich wywiad\u00f3w obecny prezes IPN dr K. Nawrocki powiedzia\u0142, \u017ce \u201ewielu tych, kt\u00f3rzy 4 lipca 1980 r. g\u0142osowali przeciwko komunistycznej dyktaturze, mia\u0142o poczucie niesprawiedliwo\u015bci transformacyjnej, widz\u0105c dawnych aparatczyk\u00f3w robi\u0105cych kariery w polityce, biznesie, mediach. Powstanie IPN by\u0142o prze\u0142omowe, chocia\u017cby w tym sensie, \u017ce powsta\u0142a instytucja pomagaj\u0105ca wszystkim pokrzywdzonym przez system komunistyczny\u201d. To oczywi\u015bcie pomog\u0142o wielu, ale wywo\u0142a\u0142o te\u017c ogrom niezadowolenia u tych, kt\u00f3rzy dzia\u0142ali lub korzystali z przywilej\u00f3w wsp\u00f3\u0142pracy z komunistami. Mo\u017cna przypuszcza\u0107, \u017ce tego typu dzia\u0142alno\u015b\u0107 nie zawsze spotyka si\u0119 z aprobat\u0105 i nara\u017ca IPN na krytyk\u0119. Oczywi\u015bcie tak te\u017c sta\u0142o si\u0119, gdy w 2023 roku Instytut oficjalnie zaj\u0105\u0142 si\u0119 lustracj\u0105 os\u00f3b pe\u0142ni\u0105cych nie tylko funkcje polityczne, ale r\u00f3wnie\u017c cz\u0142onk\u00f3w korpusu s\u0142u\u017cby cywilnej oraz urz\u0119dnik\u00f3w pa\u0144stwowych. <\/p>\n\n\n\n
Rzecz jasna prawda ukryta jest w szczeg\u00f3\u0142ach. W 2023 roku prokuratorzy pionu lustracyjnego poddali procesowej ocenie ponad 14 tysi\u0119cy o\u015bwiadcze\u0144 lustracyjnych, skierowali do s\u0105d\u00f3w 176 wniosk\u00f3w o wszcz\u0119cie post\u0119powa\u0144 lustracyjnych i zapad\u0142o 117 prawomocnych orzecze\u0144 s\u0105dowych uznaj\u0105cych, \u017ce analizowane o\u015bwiadczenia lustracyjne by\u0142y niezgodne z prawd\u0105. Jak zatem wida\u0107, wbrew g\u0142osom niekt\u00f3rych polityk\u00f3w czy publicyst\u00f3w lustracja jest nadal wa\u017cna w procesie wspieraj\u0105cym rozliczenia z totalitarn\u0105 przesz\u0142o\u015bci\u0105 i w wielu przypadkach nie pozwala na zak\u0142amania. <\/p>\n\n\n\n
IPN prowadzi szerok\u0105 dzia\u0142alno\u015b\u0107 edukacyjn\u0105. Szczeg\u00f3lnie to jest wa\u017cne w\u015br\u00f3d m\u0142odego pokolenia, kt\u00f3rego rodzice w latach dziewi\u0119\u0107dziesi\u0105tych nigdy nie do\u015bwiadczyli komunizmu. A m\u0142ode pokolenia oczekuj\u0105 nowych, atrakcyjnych dla nich form nauczania historii, takich jak osobiste spotkanie z histori\u0105, kontakt ze \u015bwiadkami wydarze\u0144 czy odwiedzanie miejsc historycznych, chocia\u017cby tych ulokowanych na terenach dawnych niemieckich oboz\u00f3w koncentracyjnych czy komunistycznych katowni. <\/p>\n\n\n\n
Powstanie Instytutu mia\u0142o ogromny wp\u0142yw na badania historyczne. Prof. Jerzy Eisler, dyrektor warszawskiego oddzia\u0142u IPN stwierdzi\u0142, \u017ce jako historyk, a nie wy\u0142\u0105cznie pracownik Instytutu, uwa\u017ca, i\u017c powo\u0142anie Instytutu zrewolucjonizowa\u0142o badania. \u201eDwadzie\u015bcia lat temu nie dosz\u0142o do ich zdynamizowania czy rozszerzenia, lecz w\u0142a\u015bnie zrewolucjonizowania. Kiedy zaczynali\u015bmy prac\u0119, troszeczk\u0119 opisano pierwsze dziesi\u0119ciolecie Polski Ludowej, czyli okres stalinowski, oraz dekad\u0119 Solidarno\u015bci. \u015arodkowa cz\u0119\u015b\u0107 PRL w roku 2000 by\u0142a niemal nieopisana. Po\u015bwi\u0119cono jej mo\u017ce trzydzie\u015bci, czterdzie\u015bci ksi\u0105\u017cek\u201d \u2013 wyja\u015bnia historyk. <\/p>\n\n\n\n
To dzi\u0119ki IPN historycy otrzymywali dost\u0119p do materia\u0142\u00f3w, kt\u00f3re zgodnie z obowi\u0105zuj\u0105cym wtedy prawem powinny by\u0107 wci\u0105\u017c poza ich zasi\u0119giem. Tymczasem, jak wskazuje prof. Eisler, podstaw\u0105 dzia\u0142ania Instytutu Pami\u0119ci Narodowej by\u0142a pe\u0142na dost\u0119pno\u015b\u0107 wszystkich materia\u0142\u00f3w archiwalnych aparatu bezpiecze\u0144stwa poza stosunkowo niewielkim zbiorem zastrze\u017conym. Nied\u0142ugo potem \u00f3wczesny minister kultury i dziedzictwa narodowego, Kazimierz Micha\u0142 Ujazdowski, zdecydowa\u0142, \u017ce wszystkie archiwalia dotycz\u0105ce PZPR r\u00f3wnie\u017c b\u0119d\u0105 dost\u0119pne dla historyk\u00f3w. <\/p>\n\n\n\n
Ustawowym zadaniem Instytutu jest ponadto poszukiwanie miejsc spoczynku os\u00f3b poleg\u0142ych w walkach o niepodleg\u0142o\u015b\u0107 i zjednoczenie pa\u0144stwa polskiego, w walce z systemem totalitarnym lub wskutek represji totalitarnych i czystek etnicznych w okresie od 1917 do 1990 r. <\/p>\n\n\n\n
Zosta\u0142o powo\u0142anych jedena\u015bcie oddzia\u0142\u00f3w Instytutu we wszystkich miastach, w kt\u00f3rych funkcjonuj\u0105 s\u0105dy apelacyjne \u2013 w Bia\u0142ymstoku, Gda\u0144sku, Katowicach, Krakowie, Lublinie, \u0141odzi, Poznaniu, Rzeszowie, Szczecinie, Warszawie i we Wroc\u0142awiu. W kolejnych siedmiu miastach \u2013 w Bydgoszczy, Gorzowie Wielkopolskim, Kielcach, Koszalinie, Olsztynie, Opolu, Radomiu \u2013 powo\u0142ano delegatury IPN. <\/p>\n\n\n\n
Jak d\u0142ugo b\u0119dziemy mogli korzysta\u0107 z us\u0142ug IPN, tego nie mo\u017cemy przewidzie\u0107. Mo\u017ce kiedy\u015b istnienie tej instytucji nie b\u0119dzie ju\u017c potrzebne, ale obecnie jest konieczne. To my piszemy nasz\u0105 histori\u0119 i nikomu nie powinni\u015bmy pozwoli\u0107 na jej wypaczanie i zak\u0142amanie. Prawda historyczna cz\u0119sto jest bolesna, ale musi by\u0107 zaakceptowana, jak d\u0142ugo jest zgodna z faktami i w tym pomaga IPN. Dzi\u0119kujemy pracownikom Instytutu za dwadzie\u015bcia pi\u0119\u0107 lat pracy i \u017cyczymy wielu nast\u0119pnych, owocnych.<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"
Jolanta Ha\u0142aczkiewicz 25 lat temu, 19 stycznia 1999 r., na mocy ustawy z 18 grudnia 1998 r., zosta\u0142 utworzony Instytut Pami\u0119ci Narodowej \u2013 Komisja \u015acigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu. Dzi\u015b obecny rz\u0105d rozwa\u017ca mo\u017cliwo\u015b\u0107 zamkni\u0119cia Instytutu, chocia\u017cby poprzez ograniczenia bud\u017cetu IPN, co w rzeczywisto\u015bci uniemo\u017cliwi\u0142oby prowadzenie bada\u0144, czyli po prostu zamkni\u0119cia tej instytucji. Dlaczego rodz\u0105 si\u0119 takie pomys\u0142y, […]<\/p>\n","protected":false},"author":1,"featured_media":0,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"tdm_status":"","tdm_grid_status":"","footnotes":""},"categories":[28],"tags":[],"_links":{"self":[{"href":"https:\/\/gwiazdapolarna.net\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/1590"}],"collection":[{"href":"https:\/\/gwiazdapolarna.net\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"https:\/\/gwiazdapolarna.net\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/gwiazdapolarna.net\/wp-json\/wp\/v2\/users\/1"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/gwiazdapolarna.net\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=1590"}],"version-history":[{"count":1,"href":"https:\/\/gwiazdapolarna.net\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/1590\/revisions"}],"predecessor-version":[{"id":1591,"href":"https:\/\/gwiazdapolarna.net\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/1590\/revisions\/1591"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/gwiazdapolarna.net\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=1590"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"https:\/\/gwiazdapolarna.net\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=1590"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"https:\/\/gwiazdapolarna.net\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=1590"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}